حق نشر عکس
Getty Images
به گفته پژوهشگران، یک خشکسالی بزرگ – یا ابرخشکسالی – شبیه به بدترین خشکسالی در تاریخ ثبت شده غرب آمریکا، پیشاپیش شروع شده و همچنان ادامه دارد.
به گفته آنان این ابرخشکسالی پدیده‌ای است که به طور طبیعی بروز می‌کند و از سال ۲۰۰۰ شروع شده و هنوز ادامه دارد.
تغییرات آب و هوایی هم به خاطر افزایش دمای کره زمین تاثیر عمده‌ای بر آن داشته و بر شدت آن افزوده است.
بعضی پژوهشگران در این مورد احتیاط بیشتری به خرج می‌دهند و معتقدند که هنوز زود است که بتوان نتیجه گرفت که این منطقه واقعا گرفتار ابرخشکسالی شده است.
ابرخشکسالی چیست؟
حق نشر عکس
WILLIAMS/SCIENCE
به گفته نویسندگان این مقاله علمی، ابرخشکسالی در آمریکای شمالی به پدیده ای اطلاق می‌شود که چند دهه ادامه داشته و در مقایسه با خشکسالی‌های قرن‌های ۱۹ و ۲۰ دارای دوره‌های طولانی‌تر و شدیدتر خشکی باشد.
نویسندگان این مقاله معتقدند که در دوره زمانی بین سال‌های ۸۰۰ تا ۲۰۱۸ میلادی، حدود چهل دوره خشکسالی در غرب ایالات متحده امروز بروز کرد.
از این تعداد، تنها چهار مورد دارای خصوصیاتی بوده که ابرخشکسالی را از خشکسالی معمولی متمایز می‌کند.
این چهار دوره در سده‌های نهم، دوازدهم، سیزدهم و اواخر شانزدهم به وقوع پیوسته است.
پژوهشگران از کجا وقوع ابرخشکسالی را تشخیص می‌دهند؟
کلید تشخیص در تحقیقات جدید بررسی حلقه‌های تنه درختان است که از روی آن‌ها می‌توان از میزان رطوبت خاک طی ۱۲۰۰ سال گذشته مطلع شد.
گروه تحقیقاتی این طرح توانسته به شواهد مختلفی دست یابد از جمله کنده‌های درختانی که در قرون وسطی در بستر رودخانه‌های پر آب رشد کردند، زیستگاه اقوام بومی که در اوج خشکسالی قرن سیزدهم متروک ماندند و همچنین رسوبات دریاچه‌ها که بازگو کننده افزایش تعداد و شدت آتش سوزی‌های جنگلی در دوره‌های خشکسالی است.
نتیجه این طرح مطالعاتی چه بوده است؟
حق نشر عکس
WILLIAMS/SCIENCE
تصویر گرافیکی چند قرن تغییرات رطوبت خاک در غرب ایالات متحده. خط آبی در زیر نشان دهنده متوسط رطوبت در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ است
پژوهشگران این طرح دریافته‌اند که رطوبت زمین بین سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۱۸ در مقایسه با بدترین دوره‌های نوزده ساله خشکسالی در گذشته به مراتب کمتر بوده و نشان می‌دهد که ابرخشکسالی کنونی از سه دوره ابرخشکسالی در گذشته شدیدتر است.
چهارمین دوره که از سال ۱۵۷۵ تا ۱۶۰۳ ادامه داشت از همه موارد شدیدتر بود اما تفاوت چندانی هم با ابرخشکسالی کنونی نداشت.
دکتر پارک ویلیام، پژوهشگر دانشگاه کلمبیا در نیویورک و از مولفان مقاله حاوی این اطلاعات می‌گوید: “دو دهه اول این خشکسالی به دو دهه اول تمامی ابرخشکسالی‌های قبلی شباهت کامل داشته است اما واقعیت این است که شباهت آن به بدترین دو دهه بدترین ابرخشکسالی در تاریخ بیشتر است.”
آیا ابرخشکسالی کنونی پدیده‌ای طبیعی یا نتیجه تغییرات آب و هوا است؟
به گفته نویسندگان مقاله اخیر تردیدی نیست که خشکسالی کنونی یک پدیده طبیعی است که به خاطر تغییرات آب و هوایی شدت بیشتری یافته است.
به نظر می‌رسد که واقعه کلیدی در این مورد پدیده جوی ال نینو/لا نینا باشد.
دکتر ویلیام می‌گوید: “شواهد متعدد نشان می‌دهد که وقتی شرایطی از نوع لا نینا در مناطق استوایی اقیانوس آرام بروز می‌کند، مناطق جنوب غرب ایالات متحده و شمال مکزیک گرفتار خشکی می‌شوند و این وضعیتی است که طی دو دهه گذشته شاهد آن بوده‌ایم.”
حق نشر عکس
Getty Images
کاهش شدید سطح آب دریاچه مید در طول خشکسالی اخیر
اما تغییرات آب و هوایی به خشکسالی اخیر شدت قابل توجهی بخشیده است.
دست اندرکاران این پژوهش معتقدند که از سال ۲۰۰۰ تاکنون، دمای هوا در غرب ایالات متحده ۱.۲ درجه سانتیگراد افزایش یافته است. هوای گرم قادر به جذب و نگهداری رطوبب بیشتری است و این رطوبت را از خاک جذب می‌کند.
به نظر آنان، تغییرات آب و هوایی مسئول حدود نیمی از شتاب و شدت خشکسالی کنونی است.
بنجامین کوک، یکی دیگر از نویسندگان این مقاله و از پژوهشگران پاره وقت دانشگاه کلمبیا و سازمان فضایی آمریکا – ناسا – است. او می‌گوید: “مهم نیست اگر خشکسالی کنونی بدترین خشکسالی تا کنون باشد، آنچه که اهمیت دارد این است که تغییرات آب و هوا آن را بدتر از آن چیزی کرده که طبیعتا می‌بایست باشد.”
تاثیرات ابرخشکسالی چه بوده است؟
نویسندگان مقاله معتقدند که سطح دو منبع اصلی ذخیره طبیعی آب در منطقه یعنی دریاچه پاول و دریاچه مید در جریان خشکسالی فعلی به طرز قابل توجهی کاهش یافته است.
دکتر ویلیام می‌گوید: “در هر سال به خصوص، میزان سوختن جنگل‌ها ده برابر آن چیزی است که در آتش‌سوزی‌های چهل سال قبل انتظار داشتیم..”
آنچه که باعث تقلیل آثار این ابرخشکسالی بر زندگی شده وجود آب‌های زیرزمینی یعنی ذخایر آب است که زیر سطح زمین جمع شده است.
حق نشر عکس
Getty Images
وسعت زمین در ایالات متحده که آتش‌سوزی جنگلی بر آن تاثیر گذاشته در سال‌های اخیر افزایش داشته است
در حال حاضر، از این آب‌ها برای مصارف کشاورزی برداشت می‌شود و هرچه این خشکسالی بیشتر ادامه یابد، حفاری و دست اندازی مردم به این منابع بیشتر خواهد شد و بازسازی آن‌ها به زمان طولانی تری نیاز خواهد داشت.
آیا همه پژوهشگران وقوع ابرخشکسالی در حال حاضر را قبول دارند؟
جواب به این سئوال منفی است. نتیجه پژوهش اخیر بحث برانگیز است به خصوص اینکه در مورد تعریف “ابرخشکسالی” اتفاق نظر وجود ندارد و این موضوع همچنان مورد بحث محققان است.
برخی از کارشناسان معتقدند که هنوز خیلی زود است که بتوان از بروز یک ابرخشکسالی سخن گفت. اما حتی کسانی که این نظر را قبول ندارند نیز تایید می‌کنند که منابع آب منطقه تحت فشار است و این وضعیت ممکن است در آینده شدت بیشتری بگیرد.
آنجلین پندرگراس، از پژوهشگران مرکز ملی تحقیقات جوی ایالات متحده گفته است: “اینکه آیا منطقه غرب ایالات متحده از آستانه پدیده‌ای عبور کرده که نام خاصی دارد یا چنین نبوده، در هرحال آنچه که در قرن کنونی آشکار است اینکه آب به عنوان یک منبع حیاتی در غرب ایالات متحده در وضعیت متزلزلی قرار گرفته زیرا این منطقه دوره‌های نسبتا طولانی بدون نزولات جوی را سپری کرده است.”
او می‌افزاید: “به نظر می‌رسد که تغییرات آب و هوایی این وضعیت را بهتر نکرده و در واقع، وخیم‌تر کرده است.”
مقاله مبنای این گزارش در نشریه علمی ساینس منتشر شده است.
