ویروس کرونا: آیا پوتین روسیه را به اجبار از قرنطینه خارج می‌کند؟

ظاهرا ویروس کرونا کاسه صبر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه را لبریز کرده است.

دوشنبه این هفته او چند میلیون کارگر را در سراسر روسیه به کارخانه‌ها و کارگاه‌های ساختمانی بازگرداند و پایان شش هفته قرنطینه خانگی و تعلیق فعالیت‌های اقتصادی را اعلام کرد.

برعهده مقامات محلی است که تصمیم بگیرند چه زمانی و در چه شرایطی محدودیت‌های باقیمانده را لغو خواهند کرد و این در حالی است که آمار ابتلای به ویروس کرونا به خصوص در مسکو هنوز بسیار بالاست.

با این همه، امروز آقای پوتین به نهادهای دولتی ابلاغ کرد که “زندگی به آهنگ عادی و آشنای خود باز می‌گردد” و از آن‌ها خواست تا توجه خود را بر اولویت‌های “غیرکرونایی” متمرکز کنند.

حق نشر عکس
AFP

در مجموع، پیامی که از راس هرم قدرت صادر شده این است که رئیس جمهوری خواستار بازگرداندن حرکت به روسیه است.

چه دلیلی برای عجله وجود دارد؟

نیکولای پتروف، از تحلیلگران موسسه تحقیقاتی چتم هاوس در لندن معتقد است که “آقای پوتین برای اولین بار در زندگی سیاسی خود با مشکلی مواجه شده که به طور کامل در اختیار او نیست و تمامی برنامه‌های او را بر هم زده است.”

از جمله این برنامه‌ها برای بهار سال جاری رای‌گیری در مورد “اصلاح” قانون اساسی بود تا به آقای پوتین اجازه دهد دو دوره دیگر به ریاست جمهوری انتخاب شود.

به جای آن، پس از آنکه رئیس جمهوری ۶۷ ساله روسیه به منظور ارائه مجدد تصویری از خود به عنوان مرد قدرت و عمل در پوشش کامل ایمنی از یک بیمارستان ویژه مبتلایان به ویروس کرونا دیدن کرد، مجبور شد به اقامتگاه خود در خارج از مسکو عقب نشینی کند.

حق نشر عکس
Getty Images

تصویری از این دیدار شامل رئیس جمهوری و یکی از کارکنان بیمارستان بدون لباس ایمنی در رسانه‌های روسی منتشر شد.

نزدیک بود این بازدید به قیمت ابتلای او به این بیماری تمام شود زیرا بعدا آزمایش پزشکی که رئیس جمهوری را در این بازدید همراهی می‌کرد نشان داد که او به ویروس کرونا مبتلاست.

با قرار گرفتن در محدودیت قرنطینه خانگی، رئیس جمهوری که در همه کارها دخالت می‌کند مجبور شده است از طریق کنفرانس ویدیوئی و استفاده از یک صفحه غول آسا به رتق و فتق امور بپردازد.

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که میزان محبوبیت آقای پوتین در میان مردم روسیه به ۵۹ درصد رسیده که پائین‌ترین رقم تا کنون است در حالی که ناخرسندی و حتی بی‌حوصلگی او کاملا مشهود بوده است.

حق نشر عکس
Reuters

به گفته نیکلای پتروف، “پوتین مشتاق است برنامه خود را به اجرا بگذارد” که به معنی رای‌ گیری برای اصلاح قانون اساسی است که هنوز هم به شدت در شبکه تلویزیون دولتی و بیلبوردهای غول آسای نصب شده در شهرها تبلیغ می‌شود.

آقای پتروف می‌افزاید: “حالت او مثل کسی است که می‌خواسته از روی یک مانع بپرد اما در وسط زمین و آسمان متوقف شده، که البته وضعیت خوشایندی نیست.”

آیا کووید-۱۹در روسیه واقعا شکست خورده؟

همان روزی که ولادیمیر پوتین پایان رسمی قرنطینه خانگی را اعلام کرد، شمار مبتلایان به ویروس کرونا در روسیه به اوج جدیدی رسید.

تا آن زمان، آمار مبتلایان هر روز اندکی کاهش یافته بود هرچند هنوز هم شمار مبتلایان در روسیه بالای ۲۵۰ هزار نفر گزارش شده که از جمله بالاترین ارقام ابتلای به این بیماری به نسبت جمعیت در جهان است.

البته سیاست‌مداران روسی بیشتر به آمار دیگری تمایل دارند که نشان می‌دهد مرگ و میر ناشی از این ویروس زیر ۱ درصد است.

روز چهارشنبه ویاشسلاو وولودین، رئیس پارلمان روسیه، با یادآوری اینکه شمار تلفات ویروس کرونا در روسیه تنها دو هزار و دویست و دوازده نفر بوده، با غرور اعلام کرد که “این نشان می‌دهد که کیفیت خدمات درمانی ما خیلی بهتر از آمریکاست.”

آقای وولودین با لحنی احساساتی گفت: “ما باید از پزشکان و رئیس جمهوری خودمان تشکر کنیم که شب و روز کار می‌کنند تا زندگی مردم را حفظ کنند.” نمایندگان حاضر، که اکثرا ماسک پزشکی به صورت زده بودند، با کف زدن سخنان او را تایید کردند.

ناگفته نماند که آمار کم تلفات ویروس کرونا در روسیه با تردیدهایی همراه بوده است اما مقامات دولتی قاطعانه این اتهام را تکذیب می‌کنند که عمدا آمار غیر واقعی منتشر کرده‌اند و همین هفته این اتهام را “خبر جعلی” توصیف کردند.

در عین حال، آمار رسمی مربوط به مرگ و میر در مسکو در ماه آوریل حاکی از آن است که تعداد مرگ و میر در این شهر در مقایسه با متوسط پنج سال قبل سه برابر شده که این احتمال را مطرح می‌کند که این افزایش ناشی از قربانیان ویروس کروناست.

حق نشر عکس
Getty Images

مقایسه متوسط مرگ و میر در مدت مشابه سال‌های قبل یکی از راه‌های تخمین تلفات ناشی از شرایط غیرعادی از جمله شیوع بیماری‌های واگیردار است. در مورد قربانیان ویروس کرونا، این مقایسه رقم قربانیان این بیماری را چه در بیمارستان‌ها و چه در جاهای دیگر تخمین می‌زند.

البته با احتساب مرگ روزانه ۱۷۰۰ نفر بیش از آمار روزانه سال‌های قبل، هنوز هم آمار افزایش مرگ و میر در مسکو کمتر از بسیاری دیگر از شهرها از جمله لندن بوده است.

در توجیه اختلاف آماری، اداره بهداری مسکو گفته است که تا ۶۰ درصد از افراد مشکوک به ابتلای به ویروس کرونا در اثر عوارض دیگری مانند سکته و حمله قلبی جان داده‌اند و این موضوع در نتیجه انجام کالبدشکافی تایید شده است.

این اداره هرگونه پرده‌پوشی در مورد میزان تلفات ویروس کرونا را تکذیب کرده است.

چه درس‌هایی می‌توان آموخت؟

روسیه برای آمادگی جهت مقابله با تهاجم ویروس کرونا وقت بیشتری داشت.

انجام آزمایش‌های گسترده، تا بیش از ۴۰ هزار مورد در روز در مسکو، به معنی تشخیص زودرس و پذیرش بیمارستانی سریعتر بود که باعث شد روس‌ها شاهد صحنه‌های هولناک گورهای دستجمعی و سردخانه‌های پر از اجساد نباشند که در بعضی کشورهای دیگر اروپایی دیده شد. با اینهمه، روسیه هنوز به کنترل ویروس کرونا نزدیک هم نشده است.

البته تفاوت‌های فرهنگی هم دخیل بوده است. در بریتانیا، بورس جانسون با وجود سرفه و تب شدید همچنان در جلسات از راه دور شرکت می‌کرد تا اینکه ویروس کرونا او را راهی بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان کرد و دمیتری پسکوف، سخنگوی ولادیمیر پوتین سه روز با تب سر و کله زد تا اینکه با بیماری ذات‌الریه در بیمارستان بستری شد.

حق نشر عکس
Getty Images

آقای پسکوف در مصاحبه با روزنامه کومرسانت گفته است که با وجود مراقبت‌های شدید ایمنی در کرملین، کاخ ریاست جمهوری، به بیماری مبتلا شد. او گفته است که کارکنان دفتر ریاست جمهوری کاغذهایی را که برای او می‌فرستادند به دقت ضدعفونی می‌کردند.

او تاکید کرد که به مدت یک ماه، هیچ تماس حضوری با رئیس جمهوری نداشته است.

تفویض اختیارات

مشخص نیست در چه زمانی رهبر روسیه شرایط را برای بازگشت به کاخ کرملین مناسب خواهد دید.

هنوز هم بسیاری از مردم در مسکو از خانه کار می‌کنند. در این شهر، محدودیت‌های قرنطینه همچنان برجاست.

تصمیم در مورد لغو محدودیت‌ها در این شهر بر عهده سرگئی سوبیانین، شهردار مسکو است و او هنوز هم حتی اجازه خروج شهروندان از خانه برای دویدن را نداده است.

امروز او گفت که تصمیم در مورد محدودیت‌ها، دشوارترین تصمیم در زندگی او بوده است زیرا “با مرگ یا زندگی مردم سر و کار دارد.”

البته موضوع مهم در چنین تصمیمی چندان به دویدن مردم مربوط نمی‌شود بلکه وضعیت کارگرانی مطرح است که برای گذران زندگی با دشواری مواجه شده‌اند.

از زمان آغاز شیوع ویروس کرونا، آمار رسمی بیکاری دو برابر شده هرچند موسسه آمارگیری مستقل لوادا گفته است که در ماه جاری، از هر چهار نفر یک نفر کار خود را از دست داده یا نزدیک است از دست بدهد.

یک سوم دیگر از کارگران با کاهش دستمزد یا ساعات کار مواجه شده‌اند.

حق نشر عکس
REUTERS

روس ها به طور سنتی علاقه‌ای به پس‌انداز ندارند و کمک هزینه دولتی در طول محدودیت‌های اخیر بسیار محدود بوده است. نتیجه اینکه فشار برای بازگشت اوضاع به شرایط عادی افزایش یافته است.

لیلیا شوتسووا، تحلیلگر سیاسی، می‌گوید: “رهبران روسیه می‌دانند که سیاست اگر کار نکنی پولی در کار نیست می‌تواند به فروپاشی و انفجار سیاسی منجر شود. به همین خاطر، در حالیکه ابتلای به ویروس کرونا هنوز روند کاهشی نیافته، آن را تحت فرمان خود اعلام کرده‌اند.”

خانم شوتسووا در مطلبی برای رادیو اخومسکوی نوشته است: “آنها محتاج پیروزی بر ویروس کرونا هستند، و خیلی هم زود!”

اما ویروس هنوز هم به مناطق مختلف روسیه گسترش می‌یابد و به آرمان‌های سیاسی رهبران کرملین هم توجهی ندارد.

و متوقف کردن آسیب ویروس به رهبر روسیه، که تصویری از مرد قدرتمند را برای خود می‌خواهد، ممکن است آسان نباشد.

نیکلای پتروف معتقد است که “حتی اگر پوتین بتواند رای مورد نظر خود در مورد تغییر قانون اساسی را به دست آورد، این واقعیت تغییر نخواهد کرد که حالا بسیار ضعیف‌تر از پیش است.”