با شیوع گسترده ویروس کرونا و بیماری کووید-۱۹ در ایران و سرایت آن به زندان‌ها، در هفته‌های گذشته خانواده تعداد زیادی از زندانیان سیاسی-عقیدتی و سازمان‌های حقوق بشری، خواستار آزادی فوری این زندانیان شدند. قوه قضاییه اعلام کرده تاکنون به ۸۳ هزار زندانی، از جمله زندانیان سیاسی مرخصی اعطا کرده است اما تنها تعداد محدودی از زندانیان سیاسی شامل مرخصی شده‌اند. علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی به رسم هر سال در آستانه نوروز با صدور حکمی موسوم به «عفو رهبری»، با آزادی تعداد بیشتری از زندانیان سیاسی موافقت کرد.
آیا رهبر جمهوری اسلامی در برابر فشارها و اعتراض‌های گسترده داخلی و خارجی برای آزادی زندانیان سیاسی، مجبور به عقب‌نشینی از مواضعش شده است؟
شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل، در گفت‌وگو با زمانه می‌گوید پاسخ این پرسش هم بله است و هم خیر.
گفت‌وگوی زمانه با شیرین عبادی را بشنوید:
به گفته شیرین عبادی، اعتراض‌های ملی و بین‌المللی نسبت به درخواست آزادی فوری زندانیان سیاسی فراوان بوده و ولی فقیه را واداشته تا نیم‌گامی به عقب بردارد.
خانم عبادی اما معتقد است این مقدار کافی نیست:
«ما می‌دانیم تعداد زیادی از زندانیان سیاسی-عقیدتی الان در زندان هستند و از همه بدتر، ویروس کرونا در داخل زندان‌ها رخنه کرده و سازمان بهداشت جهانی می‌خواست از زندان اوین بازدید بکند که اجازه بازدید ندادند، برای اینکه نمی‌خواستند صراحتا اعلام بشود که در زندان اوین این بیماری آمده. علاوه بر آن در زندان‌های دیگر از جمله در زندان ارومیه ما تعدادی از زندانیان را داریم که با بیماری کرونا حتی در بیمارستان بستری شده‌اند. پس بنابراین امکان سرایتش به سایرین هم بوده، همچنین از زندان زنجان و سایر زندان‌ها گزارش‌هایی رسیده که این ویروس به آن زندان‌ها هم داخل شده است.»
شیرین عبادی اما میزان فشارها را کافی نمی‌داند، چرا که به گفته او هنوز تعداد زیادی از زندانیان سیاسی-عقیدتی که از روند دادگاهی عادلانه برخوردار نبوده‌اند و با صدور احکام سنگین سال‌هاست در زندان به سر می‌برند، همچنان آزاد نشده‌اند:
«بایستی با استمداد از مراجع بین‌المللی به ویژه سازمان ملل متحد، پزشکان بدون مرز و سازمان بهداشت جهانی و هر جای دیگری که فکر می‌کنیم موثر است، نامه بنویسیم و درخواست بکنیم که زندانیان سیاسی و عقیدتی را آزاد بکنند و از همه مهم‌تر زندان‌ها را ضدعفونی بکنند و امکان درمان را برای همه، چه زندانیان سیاسی و چه زندانیان عادی فراهم کنند.»
حاکمیت جمهوری اسلامی ادعا می‌کند با آزادی و اعطای مرخصی به بسیاری از زندانیان سیاسی موافقت کرده است، اما از سوی دیگر، ماشین سرکوب قوه قضاییه همچنان به همان شدت گذشته در حال صدور احکام سنگین زندان و شلاق برای فعالان مدنی و سیاسی است.
در هفته‌های گذشته برای بسیاری از این فعالان احکام زندان صادر شده، بسیاری برای اجرای حکم به زندان فراخوانده شده‌اند و در موردی ویژه، یکی از بازداشت‌شدگان اعتراض‌های آبان به نام سجاد سالاروند، جوان ۲۱ ساله اهل بومهن به یک سال حبس تعزیری و سه ماه «شستن میت» محکوم شده است.
شیرین عبادی علت صدور چنین احکام نامتعارفی از جانب قوه قضاییه را وحشت حاکمیت از تکرار دو باره یک خیزش مردمی می‌داند:
«با توجه به ناتوانی کل حکومت در مدیریت بحرانی که در اثر ویروس کرونا پیش آمده و با عنایت به مسائل اقتصادی که این بیماری تا الان داشته و در آینده هم به شدت بیشتر خواهد شد، پیش‌بینی یک اعتصاب سراسری و خیزش مردمی می‌رود. از همین الان حکومت سعی کرده مطابق ۴۱ سال قبل با بگیر و ببند تا حدودی جلوی این احتمال را بگیرد و وجود خودش و سپاه که به عنوان مدیریت بحران تعیین شده، در حقیقت نشان‌دهنده همین است.»
صدور چنین احکام غیرمتعارفی در ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی مسبوق به سابقه است و به گفته شیرین عبادی، هر گاه پایه‌های حاکمیت جمهوری اسلامی سست و ضعیف می‌شود، خشونت علیه مردم افزایش می‌یابند.
